Połączyła nas gdańska IKEA. Konkretnie Albert, niemal 160 cm…regał ze szwedzkiego sklepu meblowego, którego „poskładanie” zapoczątkowało podróż, trwającą do dziś.

Wszystko to działo się dekadę temu, więc w ramach symbolicznego uczczenia rocznicy, postanowiliśmy lecieć nigdzie indziej, jak do… Muzeum IKEA zlokalizowanego w kraju „Trzech Koron”.

Do położonego na południu Szwecji, serca regionu Småland, dolecieliśmy z Gdańska w 40 minut. Stojąca przed terminalem figura zwierzęcia przypomniała nam, że łosi tutaj jest wiele, i to nie tylko na drodze. Do centrum (jak mówią Szwedzi) „Wekhłe” dotarliśmy wypożyczonym autem.

Växjö swą nazwę zawdzięcza lokalizacji. Położone jest nad jeziorem („sjö”), na styku wiele dróg („vägar”). Sumę wyrazów przekształcono z czasem w Växjö.

Spacer po mieście rozpoczęliśmy od jednego z najdłuższych deptaków w Szwecji (Storgaten).

a

a

a

a

Handlową aleję pełną sklepów, kawiarni, galerii, wieńczy górująca nad dachami miasta Katedra. Imponująca, najstarsza budowla Växjö powstała w miejscu dawnego średniowiecznego kościoła. Za jego realizację odpowiedzialny był św. Zygfryd, pierwszy biskup, patron miasta. Jego wizerunek znaleźć można m.in. w herbie Växjö.

a

10 lat temu, w czasie kiedy męska połowa pinezek, rozmyślała w sklepie IKEA nad poskładaniem Alberta, „Wekhłe” odbierało tytuł Zielonej Stolicy Europy. Miasto jak i cały region Småland charakteryzuje bliskością natury. Wzgórza, lasy, parki, akweny, szczelnie wypełniają popularną wśród amatorów rekreacji, 40 km pętlę „Växjö Runt”. Jej trasa obejmuje między innymi tereny sąsiadujące ze zlokalizowanym w centrum jeziorem Växjösjön.

W mieście widoczny jest silny mariaż kultury ze sztuką. Dobrym tego przykładem jest okręgowe Muzeum Smalandii (Smålands Museum) będące najstarszą tego typu placówką w kraju. Miejsce zdobią m.in. wystawy związane z bogatą historią regionu, czy park etnograficzny. Swoją siedzibę ma tu również Szwedzkie Muzeum Szkła, które zawiera największe zbiory szkła artystycznego i użytkowego w kraju Trzech Koron. Placówka poświęcona historii, produkcji czy obróbce kruchego tworzywa, nie znalazła się tu przypadkowo. W sercu Smalandii urzęduje wielu szwedzkich producentów, dzięki czemu Växjö nosi status „miasta szkła”.

a

Nat terenie muzeum mieści się Dom Emigrantów. Na placówkę spogląda Vilhelm Moberg, szwedzki pisarz, który w swej twórczość nawiązywał do wielkiej fali emigracji lokalnej ludności, do Ameryki w XIX i XX w.

Innym pisarzem związanym z Växjö był Pär Lagerkvist. W 1951 r. został on uhonorowany literacką nagrodą Nobla.

a

a

a

a

a

Jednym ze „szklanych domów” jest siedziba lokalnego dworca.

W mieście „potykamy” się wręcz o rzeźby, obrazy, murale.

Wrota do sztuki.

a

a

a

a

Dopełnieniem bogatej sceny kulturalnej miasta, z licznymi muzeami, galeriami sztuki są teatry i sala koncertowa.

a

a

Opuściliśmy kulturalnie „kulturalne” Växjö. Żółty kolor zachodzącego słońca był naszym drogowskazem w kierunku barw szwedzkiego sklepu meblowego.

a

60 km później dotarliśmy do Älmhult, gdzie znajduje się Muzeum IKEA.

W tym samym budynku, w 1958 roku otwarto pierwszy sklep szwedzkiego giganta. Z czasem przeniesiono salon meblowy do nowej lokalizacji, a obiekt zaczęto przekształcać w muzeum.

Firma została założona w 1943 roku przez szwedzkiego 17-latka – Ingvara Kamprada. Nastolatek zainwestował pieniądze uzyskane od ojca, w ramach nagrody za dobre wyniki w szkole. Co ciekawe nie był to pierwszy „biznes” chłopca. Kamprad już jako 5-latek sprzedawał zapałki swoim sąsiadom, jeżdżąc po okolicy na rowerku. Z czasem poszerzył swój wachlarz o nasiona, ozdoby choinkowe, czy przybory do pisania.

Nazwa firmy stanowi akronim powstały z wyrazów: Ingvar (imię), Kamprad (nazwisko), Elmtaryd (nazwa farmy, na której wychowywał się Kamprad) oraz Agunnaryd (nazwa parafii, w której zlokalizowana była rodzinna posiadłość).

Przez 5 pierwszych lat działalności, IKEA zajmowała się sprzedażą przedmiotów domowego użytku. Zrewolucjonizowanie rynku meblarskiego nastąpiło w 1956 r. wraz z wprowadzeniem „flatpackingu”, czyli sprzedaży mebli w wersji do samodzielnego składania. Strategia ta pozwalała obniżyć zużycie opakowań, ułatwiała magazynowanie oraz transport, co przekładało się na koszty. Wspomniana forma dystrybucji okazała się sukcesem na całym świecie poza… Japonią. W kraju „kwitnącej wiśni” nie było kultury samodzielnego montażu mebli. Dodatkowo wielu z konsumentów nie posiadało możliwości przewożenia płaskich paczek do swoich niewielkich mieszkań.

Do najpopularniejszych mebli sieci IKEA zaliczają się: fotel Poäng (ukazany powyżej), sofa Klippan oraz regał Billy. Tego ostatniego produkowano nawet 15 szt. na minutę.

a

a

a

Cierpiący na dyslekcję twórca sklepów IKEA, wdrożył nadawanie meblom terminów czy słów, zastępując tym kod produktu. Metoda ta ułatwiała zapamiętanie ich nazw. Skutkowało to… wycofywaniem kilku produktów, z niektórych krajów. Wszystko przez zabawne lub niefortunne konotacje w innych językach. Tak było z wprowadzonym na rynek angielski biurkiem komputerowym „Jerker” (w tłum. palant), krzesłem „Beslut” (Be slut – bądź ladacznicą ), oraz stołami „Fartfull” (pełen smród) i „Lyckhem” (rozkosz).

Polska szkoła plakatu, Hubert Hilscher i Waldemar Świerzy.

Firma w dużym stopniu odpowiada za…prokreację wśród mieszkańców Starego Kontynentu. Szacuje się, że około 10% Europejczyków zostało poczętych w łóżkach produkowanych przez szwedzki sklep. W 2013 roku „Walentynkowa” promocja obejmowała darmowe łóżeczko dla par, których dziecko urodziło się dokładnie dziewięć miesięcy po Święcie Zakochanych.

a

a

Rocznicę uczciliśmy bitwą na słowa poduszki.

Wystawa obejmuje archiwalne katalogi publikowane przez sklep. Wydawane co 365 dni edycje, w wielu domach były zaliczane do „książek roku”.

Biuro szefa

Ingvar Kamprad znany był z balansu między skrajną oszczędnością, a skąpstwem. Pomimo, że w ubiegłym dziesięcioleciu uważany był za jednego z najbogatszych na globie, to dalej mieszkał w niewielkim domu. Jeździł mającym już swoje lata Volvo, hotele sortował od najniższej ceny itd. Raz nawet nie został wpuszczony na galę Przedsiębiorców Roku ponieważ miał na nią przyjechać miejskim autobusem.

Według I. Kamprad to właśnie skromny styl życia pozwolił mu osiągnąć tak wielki sukces. Jego filozofia rozwoju firmy, zakładała nacisk na funkcjonalność, prostotę, design i przystępną cenę.

a

a

Obok Muzeum zlokalizowany jest hotel IKEA wyposażony jedynie w artykuły ze szwedzkiego sklepu.

Naszą rocznicową podróż kontynuowaliśmy, jadąc w kierunku drugiej co do wielkości wyspy na Morzu Bałtyckim – Olandii (Öland).

PS

Pobyt w Smalandii zakończyliśmy odwiedzając tutejsze dwa zamki. Pierwszym z nich był znajdujący się 5 km od centrum Växjö, bajeczny Zamek Teleborg (Teleborgs slott).

a

Drugi natomiast to średniowieczny Zamek Kronoberg (Kronobergs slott), a właściwie jego ruiny, zlokalizowane na wyspie Helgasjön.

a

a